Internetowa Platforma Wspomagania Decyzji Nawodnieniowych

Wilgotność gleby (podłoża) określa ilość wody w glebie (podłożu). Może być wyrażona jako stosunek masy wody zawartej w glebie do masy fazy stałej gleby (wilgotność wagowa), lub jako stosunek objętościowy wody w glebie do objętości całej próby gleby (wilgotność objętościowa).
Istnieje szereg metod umożliwiających pomiar wilgotności gleby. Podstawową metodą jest metoda grawimetryczna (suszarkowa), polegająca na pobraniu próbek, które następnie są suszone w temperaturze 105°C. Zawartość wody jest obliczana jako różnica masy próbki gleby przed i po wysuszeniu. Z uwagi na czasochłonność pomiaru i konieczność dostępu do sprzętu laboratoryjnego (suszarki, wagi), opracowano szereg innych metod umożliwiających prowadzenie wielokrotnych pomiarów w jednym miejscu. Coraz częściej stosowane są sondy pojemnościowe, które mogą być wykorzystywane do automatycznego (po podłączeniu do rejestratorów danych) kontrolowania wilgotności gleby w warunkach polowych oraz wilgotności podłoży bezglebowych w uprawach pod osłonami. Należy pamiętać, że sondy tego typu najczęściej wymagają kalibracji do danego rodzaju gleby/podłoża (patrz też hasło 'potencjał wody').

Jest częścią wody dyspozycyjnej (zobacz hasło w słowniku). Mieści się w zakresie od polowej pojemności wodnej do początku hamowania wzrostu roślin. Retencjonowana jest w porach glebowych o średnicach 30 - 4,0 μm co odpowiada sile ssącej gleby w zakresie 0,1 – 0,7 at, potencjałowi matrycowemu od -10 do - 70 kPa , pF 2,0 – 2,85.

Jest to woda mieszcząca się w zakresie od polowej pojemności wodnej do poziomu silnego hamowania wzrostu roślin. Jest ona retencjonowana w porach glebowych o średnicach 30 -1,5 μm co odpowiada sile ssącej gleby w zakresie 0,1 – 2,0 at, potencjałowi matrycowemu od -10 do - 200 kPa , pF 2,0 – 3,3.

Specyficzny dla danego gatunku i fazy rozwojowej roślin współczynnik stosowany do określania wielkości ewapotranspiracji rzeczywistej (ETc). Do wyznaczenia ETc tą metodą konieczna jest znajomość wartości ewapotranspiracji wskaźnikowej (ETo). ETc = ETo x k

Przykładowo, dla jabłoni wartości współczynnika k w trakcie sezonu wegetacyjnego mogą wahać się w granicach 0,4 (początek wegetacji) – 1,3 (miesiące letnie).

Współczynnik, który określa jaka ilość wody (oszacowana na podstawie danych meteorologicznych jako potrzeby wodne uprawy) ma być podana przez system nawodnieniowy. W przypadku wysokiego poziomu wody gruntowej występuje intensywne podsiąkanie, aż do poziomu warstwy ornej. Woda podsiąkowa jest wtedy istotnym przychodem w całym bilansie wodnym uprawy. Przy intensywnym podsiąkaniu wody współczynnik zwrotu może osiągać wartość nawet poniżej 0,5 (zazwyczaj w okresie wiosennym). W miarę obniżania się poziomu wody gruntowej podsiąkanie ma coraz mniejszy udział w bilansie wodnym. Latem, w zależności od lokalnych warunków współczynnik ten może osiągać wartość 0,6 - 0,75. W przypadku niskiego (poniżej 2,5 m) poziomu wody gruntowej i przedłużającej się suszy (ponad 3 tygodnie) współczynnik zwrotu wody może osiągać wartość 1. Oznacza to, że jedynym źródłem wody w glebie jest woda podawana przez system nawodnieniowy – nie występuje podsiąkanie wody z głębszych warstw gleby.