Słownik terminów Serwisu Nawodnieniowego
W tym słowniku jest 17 wpisów.Termin | Definicja |
---|---|
Ewapotranspiracja |
Ewapotranspiracja określa całokształt procesów związanych z odpływem do atmosfery wody parującej z powierzchni gleby (ewaporacja) pokrytej roślinnością (transpiracja). Na wielkość ewapotranspiracji wpływają czynniki meteorologiczne (m.in. temperatura i wilgotność powietrza, radiacja słoneczna, prędkość wiatru), glebowe (m.in. skład mechaniczny, wilgotność) oraz roślinne (m.in. gatunek, faza rozwojowa, zwartość łanu). |
Ewapotranspiracja rzeczywista (Ec) |
Określa aktualną wielkość ewapotranspiracji danego gatunku rośliny uprawnej rosnącej w warunkach optymalnego zaopatrzenia w wodę. Oblicza się ją mnożąc wartość ewapotranspiracji wskaźnikowej (ETo) przez współczynnik roślinny (k) (patrz też hasła 'ewapotranspiracja', 'ewapotranspiracja wskaźnikowa', 'współczynnik roślinny'). |
Ewapotranspiracja wskaźnikowa (referencyjna, ETo). |
Ewapotranspiracja wskaźnikowa określa zdolność atmosfery do wywołania parowania wody z powierzchni pokrytej roślinami niezależnie od ich rodzaju i poziomu uwilgotnienia gleby. Do wyznaczania wielkości ewapotranspiracji wskaźnikowej opracowano szereg modeli matematycznych. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) zarekomendowała model Penmana-Monteitha: Rn - promieniowanie (radiacja) [MJ m-2 dzień-1]; G - gęstość strumienia ciepła glebowego [MJ m-2 dzień-1]; T - średnia dzienna temperatura zmierzona na wysokości 2 m [°C]; u2 - prędkość wiatru na wysokości 2m [m s-1]; es - ciśnienie nasyconej pary wodnej [kPa]; ea - aktualne ciśnienie pary wodnej [kPa]; es−ea - deficyt prężności pary wodnej [kPa]; D - nachylenie krzywej ciśnienia nasyconej pary wodnej [kPa °C-1]; G - stała psychrometryczna [kPa °C-1] Model ten wymaga szeregu danych meteorologicznych, co utrudnia jego powszechne zastosowanie. Dlatego prowadzi się prace badawcze mające na celu zweryfikowanie przydatności do warunków klimatycznych Polski innych modeli pozwalających na szacowanie ewapotranspiracji przy ograniczonym dostępie do danych meteorologicznych. Przydatne do powszechnego stosowania mogą być modele Grabarczyka i Hargreavesa. W modelu Grabarczyka do wyznaczania wartości ewapotranspiracji wystarczą pomiary temperatury i wilgotności powietrza: ETo = 0,32(d + 1/3T) d – średni dobowy niedosyt wilgotności powietrza (hPa); T – średnia dobowa temperatura powietrza (°C) Do wyznaczania ewapotranspiracji przy wykorzystaniu modelu Hargrevesa potrzebne są pomiary maksymalnej i minimalnej temperatury powietrza oraz dane dotyczące promieniowania słonecznego docierającego do atmosfery ziemi (odczytywane z tabel): HC - współczynnik empiryczny autora = 0,0023; Ra - radiacja ponad atmosferą (mm dzień-1); Tmax - temperatura maksymalna powietrza (°C); Tmin - temperatura minimalna powietrza (°C); HE - współczynnik empiryczny autora = 0,5; HT - współczynnik empiryczny autora = 17,8 (patrz też hasło 'ewapotranspiracja'). |